9
„Na Spiszu” nr 2 (67) 2008 r.
w Zakopanem), Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze - naj-
starsze budynki, chałupa i stajnia, pochodzą z końca XIX
w., obecnie Muzeum Kultury Ludowej Spisza (oddział Mu-
zeum Tatrzańskiego w Zakopanem), spichlerz w Niedzicy
wybudowany w końcu XVIII w.; chatę spiską w Niedzicy,
zespół zabudowy w Kacwinie - gdzie dominowała zabudo-
wa szczytowa, a szczególnie charakterystycznymi obiektami
były „sypańce”.
- Szlak Architektury Gotyckiej jest szlakiem międzynaro-
dowym (Nowy Targ – Kieżmark – Nowy Targ) o długości 282
km, a jego głównymi elementami są gotyckie kościółki. Trasa
objęła perły architektury drewnianej i murowanej, z przynaj-
mniej jednym elementem – architektonicznym lub wyposa-
żenia ruchomego – o gotyckim charakterze. Szlak umożliwia
zapoznanie się z bogactwem architektury Spisza.
- Mały szlak bursztynowy z Budapesztu do Krakowa,
zahaczający o gminę Bukowina Tatrzańska.
Różnorodność kulturowa terenu jest dużym atutem
w rozwoju ruchu turystycznego na obszarze Spisza. Obok
zabytków architektonicznych, atrakcji turystycznych i pięk-
nych widoków, gospodarze na Spiszu oferują swoją gościn-
ność przepełnioną folklorem uzupełnionym tradycyjną, zdro-
wą kuchnią spiską. tekst Celina Wnęczak, fot. J. Budz
i Przemysłu Drzewnego. Celem utworzenia rezerwatu było
zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i tury-
stycznych fragmentu naturalnego lasu - buczyny karpackiej
na Magurze Spiskiej.
- „Zielone Skałki” - obszar rezerwatu o powierzchni
24,17 ha obejmuje urwiste skałki zbudowane z wapieni ju-
rajskich, opadające ku północy, do Jeziora Czorsztyńskiego.
Od strony Dunajca tworzą urwiska wysokie na 80-100 m.
Niedostępne, zalesione pasmo Zielonych Skałek jest waż-
ną ostoją fauny, w której obserwowany był przed laty żbik.
Obszar rezerwatu został częściowo zalany przez spiętrzone
wody zbiornika.
- Przełom Białki w pobliżu miejscowości Trybsz to rezer-
wat przyrody obejmujący krótki przełom rzeki Białki pomię-
dzy skałkami - Kramnicą (683m) na prawym brzegu i Obła-
zową (670m) na lewym. Ochronie podlega głównie reliktowa
roślinność naskalna przybyła z nurtem Białki z Tatr i walory
krajobrazowe tego miejsca. W rezerwacie znajduje się jaski-
nia w której odkryto kilkadziesiąt elementów kamiennych,
z muszli, kości i rogu. Ponadto na ścianach Obłazowej wi-
doczne są skamieniałości, głównie amonity jurajskie. Wśród
licznych znalezisk, najsłynniejszy jest bumerang sprzed 21
tys. lat oraz fragment kości kciuka mający 33 tys. lat.
Przez teren Spisza i okolic przebiegają dwa znaczące
szlaki, przy których znajdują się warte zwiedzenia obiekty
zabytkowe:
- Szlak Architektury Drewnianej przebiega przez trzy
województwa Polski południowej: śląskie, małopolskie
i podkarpackie. Wszystkie obiekty na szlaku są oznakowa-
ne, a prowadzą do nich drogowskazy. Całość została podzie-
lona na kilka tras - trasa III to region podhalańsko - pieniń-
ski, w którym znalazł się m. in. obszar Spisza. Konkretnie
wpisano na szlak następujące obiekty: kościół parafialny
p.w. św. Sebastiana i Matki Boskiej Różańcowej z II. poł.
XVll w. w Jurgowie, Kościół p.w. św. Elżbiety Węgierskiej
z II. poł. XVl w. w Trybszu, zespół 56 szałasów pasterskich
na Polanie Podkólne koło Jurgowa, Zagroda Sołtysów zbu-
dowana w 1861 r. przez Jakuba Sołtysa, obecnie Muzeum
Kultury Ludowej Spisza (oddział Muzeum Tatrzańskiego
Przełom Białki, po prawej stronie Kramnica ze ścianą o wys. 30 m
Zabytkowy kościół św. Sebastiana w Jurgowie
Panorama Tatr z Czarnej Góry
Przełom Białki, po prawej stronie Kramnica ze ścianą o wys. 30 m
Zabytkowy kościół św. Sebastiana w Jurgowie
Panorama Tatr z Czarnej Góry
