7
„Na Spiszu” nr 2 (67) 2008 r.
ZAMEK „Dunajec” w Niedzicy jest niewątpliwie naj-
bardziej rozpoznawalnym spiskim produktem turystycznym
w kraju i zagranicą, o czym świadczą miliony odwiedzają-
cych go turystów. Zamek Górny wniesiony został w l ćw.
XIV w. przez Kokosza Berzewiczego na wapiennej skale 75
m nad poziomem Dunajca i 566 m n.p.m.. Niegdyś stanowił
centrum tzw. klucza dunajeckiego, dziś odbija się w lustrze
wody Jeziora Czorsztyńskiego, które wraz z otaczającym
krajobrazem wzmaga nasycenie obrazu i dodaje splendoru
tej niezwykle atrakcyjnej historycznej budowli. Z tarasu
zamku rozpościera się piękny widok na dolinę Dunajca, z ru-
inami zamku w Czorsztynie, zalew i zaporę. Turystów przy-
ciąga też związana z fortecą legenda o odkrytym w zamku
testamencie Inków, mówiącym o skarbach ukrytych w Je-
ziorze Titicaca. W dniu 31 lipca 1946 r. wykopano tu oło-
wianą tuleję zawierającą pęk rzemieni powiązanych w wę-
zły, które były pismem węzełkowym Inków (quipu), a jego
treść zawierała tzw. Testament Inków. Wszystkie wnętrza
zamku otrzymały stylowe wyposażenie, adaptowane na cele
muzealne i hotelowe z zachowaniem historycznego układu
i charakteru. Na placyku przed zamkiem znajduje się, za-
bezpieczony drewnianym daszkiem, pień dębu Palocsayów,
który według wróżby Cyganki miał trwać razem z rodem
Horvathów.
W pobliżu zamku usytuowana jest tzw. “leśniczów-
ka” - podłużny piętrowy budynek o rzadkiej na tym terenie
konstrukcji szachulcowej. Pochodzi z przełomu XIX i XX
w. Pierwotnie był siedzibą administracji dóbr ziemskich i la-
sów ostatnich właścicieli zamku. Obecnie znajduje się tam
restauracja Hajduk. Po przeciwnej stronie kasztelu znajduje
się XVIII-wieczny spichlerz, który wchodził w skład zam-
kowego folwarku. W jego wnętrzu otwarto muzeum etno-
graficzne, prezentujące cenne zbiory oraz izbę spiską.
Powyżej spichlerza, między drzewami znajduje się
tzw. celnica - drewniany budynek przypominający dworek,
w którym mieszczą się pokoje gościnne. Został wzniesiony
na początku dwudziestolecia międzywojennego dla służb
granicznych. Pierwotnie stał na granicy polsko-słowackiej,
ale z powodu budowy zapory został przeniesiony na wzgó-
rze obok zamku. Spichlerz i celnica wchodzą w skład zam-
kowego zespołu muzealnego
Groby właścicieli zamku. Pomiędzy zamkiem, a górą
Tabor usytuowany jest cmentarz Salamonów. Chowano tu
członków rodziny ostatnich właścicieli zamku. Cmentarzyk,
malowniczo położony u stóp skałki Groby (604 m), założyła
w r. 1936 ostatnia właścicielka zamku - Ilona Salamonowa.
Do położonego najwyżej grobowca przeniosła prochy swe-
go męża Gezy (1872-1920). W dwóch pozostałych spoczęli
brat Gezy, Andor (1870-1914) i jego stryj imiennik Geza
(1841-1919), właściciel Pławca. Ilona, która pod koniec
wojny na zawsze opuściła Niedzicę, zmarła na Węgrzech
w 1964 r. w przytułku dla starców. Najstarszy syn, Geza,
przeniósł prochy swej matki oraz brata Istvanna na cmen-
tarzyk rodowy.
Jezioro Czorsztyńskie jest istotnym elementem krajo-
brazu Spisza - powstało dzięki sztucznemu spiętrzeniu wód
Dunajca - o pojemności 232 m3 i o powierzchni 1120 ha.
Rozciąga się na długości 10 km i szerokości ok. 1 km, przy
głębokość, w niektórych miejscach do 52 metrów. Przed
jego napełnieniem wysiedlono wieś Maniowy i znaczną
cześć Czorsztyna, a Frydman został osłonięty wysokim wa-
łem ochronnym. Na Jeziorze Czorsztyńskim działają trzy
kluby żeglarskie, rozsiane po brzegach zalewu. Niemałą
atrakcją cieszą się regularne rejsy statkami o nazwie „Biała
Dama”, „Harnaś”, „Dunajec” a także można płynąć gondo-
lami. Przystań znajduje się u stóp niedzickiego zamku.
Żaby i bociany. Po wschodniej stronie Jeziora wybu-
dowano „użytek ekologiczny” – Żabie Stawy, gdzie żaby
bezpiecznie składają skrzek. Inny przykład użytku ekolo-
gicznego to jedyne w całej Polsce, znajdujące się pod górą
Tabor w Niedzicy, stanowisko oryginalnego ślimaka – po-
czwarówki alpejskiej. Trwają prace nad utworzeniem na
Zamek w Niedzicy, fot. A. Klocek
Jezioro Czorsztyńskie
Atrakcje turystyczne Polskiego Spisza
Zamek w Niedzicy, fot. A. Klocek
Jezioro Czorsztyńskie
